Dieta dla zdrowych żył: 7 rad, jak uniknąć zakrzepicy

Choć niechętnie o tym rozmawiamy, zakrzepy krwi, medycznie nazywane skrzeplinami, mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Jednym z nich jest zakrzepica żył głębokich (ZŻG), gdy skrzep tworzy się w głęboko położonej żyle, najczęściej w nodze. Stan ten jest niebezpieczny nie tylko sam w sobie, ale i z powodu możliwego powikłania – zatorowości płucnej, kiedy to oderwany fragment skrzepu wędruje do płuc. Chociaż brakuje dokładnych danych dla Polski, na świecie nie jest to wcale rzadki problem, a o jego aktualności przypomniała również pandemia COVID-19, kiedy wzrosła liczba osób borykających się z zakrzepami.

Ale nie martwmy się na zapas! Zakrzepica żył głębokich to stan, którego ryzyko możemy znacząco zmniejszyć same. A jednym z najłatwiej dostępnych sposobów, aby to zrobić, jest przemyślana dieta. Jak mówią lekarze, niektóre produkty spożywcze mogą zwiększać ryzyko powstawania zakrzepów, a inne, przeciwnie, pomagają naszym naczyniom krwionośnym pozostać w zdrowiu. Co więc powinnyśmy wiedzieć o diecie, aby się chronić?

1. Woda – źródło życia (i płynnego krążenia)

Gdy organizmowi zaczyna brakować płynów, krew naturalnie gęstnieje. Sercu trudniej jest ją pompować, a ryzyko tworzenia się zakrzepów wzrasta. Dlatego bardzo ważne jest picie odpowiedniej ilości wody. Ile to jest wystarczająco? Do ogólnego bilansu płynów wlicza się również wodę pozyskiwaną z pożywienia (zwłaszcza z owoców i warzyw), jednak dodatkowo należy wypijać co najmniej 1,5–2 litry dziennie. Najlepiej wybierać zwykłą wodę lub niesłodzone herbaty ziołowe, a napojów gazowanych i słodzonych należy unikać. Prosty sposób na sprawdzenie – obserwuj kolor moczu: jeśli jest jasnożółty, płynów najprawdopodobniej wystarcza.

2. Ciemne winogrona lub lampka czerwonego wina? Z umiarem!

Ciemne winogrona są bogate w silne antyoksydanty – polifenole. Badania pokazują, że substancje te mogą pomagać zmniejszyć skłonność płytek krwi (trombocytów) do zlepiania się i tworzenia zakrzepów. Z tego powodu czasami zaleca się umiarkowane spożycie naturalnych soków z ciemnych winogron lub lampki czerwonego wina. Jednak słowo „umiarkowanie” jest tu niezwykle ważne. Jedna lampka wina dziennie (nie więcej!) wielkiej szkody nie wyrządzi, ale większa ilość alkoholu szkodzi wątrobie, która odgrywa kluczową rolę w regulacji krzepnięcia krwi. Jeśli masz wątpliwości, zawsze lepiej skonsultować się z lekarzem.

3. Czosnek – aromatyczny pomocnik

Ceniony od wieków za różnorodne właściwości zdrowotne, czosnek może być korzystny również dla krążenia. Uważa się, że zawarte w nim substancje mogą pomagać w rozkładaniu szkodliwych skupisk płytek krwi. Największe korzyści z czosnku czerpiemy, gdy go zmiażdżymy – wtedy uwalniają się substancje czynne. Jedz go na surowo (jeśli żołądek na to pozwala!), lekko zapieczony w piekarniku lub krótko (do 3 min.) gotowany. Szczególna uwaga: jeśli przyjmujesz leki rozrzedzające krew (np. warfarynę), koniecznie skonsultuj spożycie czosnku z lekarzem, ponieważ może on wchodzić w interakcje z lekami!

4. Uwaga na tłuszcze, cukier i sól!

Jedzenie, które szkodzi sercu i naczyniom krwionośnym, sprzyjając tworzeniu się blaszek miażdżycowych, zwiększa również ryzyko ZŻG. Są to przede wszystkim – tłuszcze trans (obficie występujące w produktach przetworzonych, wypiekach – na etykietach szukaj „częściowo uwodornionych/utwardzonych tłuszczów”), dodany cukier (który kryje się nie tylko w słodyczach, ale i w sosach, jogurtach, sokach owocowych – czytaj etykiety!) oraz nadmiar soli. Wszystkie te produkty sprzyjają procesom zapalnym w organizmie.

5. Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia – złoto Morza Śródziemnego

Badania łączą spożycie oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia (extra virgin) ze zmniejszoną aktywnością płytek krwi. Uważa się, że odpowiadają za to zawarte w oliwie antyoksydanty – fenole. Prosty, ale pożyteczny nawyk – maczanie chleba nie w maśle, a w wysokiej jakości oliwie z oliwek z pierwszego tłoczenia.

6. Zielone warzywa liściaste: ważna zasada dla osób stosujących warfarynę

Zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż, brokuły) są bardzo zdrową i pożyteczną częścią diety, jednak są bogate w witaminę K. Witamina ta jest ważna dla prawidłowego krzepnięcia krwi. Właśnie dlatego może ona zakłócać działanie niektórych leków rozrzedzających krew, zwłaszcza warfaryny. Jeśli przyjmujesz warfarynę, nie oznacza to, że musisz całkowicie rezygnować z zieleniny. Najważniejsza jest stałość. Staraj się codziennie spożywać podobną ich ilość. W ten sposób w Twoim organizmie będzie utrzymywany stabilny poziom witaminy K, a lekarzowi łatwiej będzie dobrać odpowiednią dawkę leku. Koniecznie omów to ze swoim lekarzem! (Nawiasem mówiąc, osób przyjmujących nowsze leki rozrzedzające krew, takie jak rywaroksaban czy apiksaban, te ograniczenia zazwyczaj nie dotyczą).

7. Mniej tłuszczów zwierzęcych

Tłuszcze nasycone, których dużo jest w tłustym mięsie, tłustych produktach mlecznych, przetworzonych wyrobach mięsnych (kiełbasach, pasztetach), również są łączone ze stymulowaniem procesów zapalnych w organizmie. Jak już wspomniano, przewlekły stan zapalny może zwiększać ryzyko tworzenia się zakrzepów. Dlatego warto wybierać chudsze mięso, drób bez skóry, ryby, a tłuste produkty mleczne spożywać z umiarem.

Małe zmiany – wielka korzyść

Pamiętaj, zakrzepica żył głębokich to poważny stan, ale jej ryzyko możemy kontrolować. Świadome wybory żywieniowe – odpowiednia ilość płynów, więcej warzyw i owoców, dobrych tłuszczów (jak oliwa z oliwek), mniej cukru, soli, tłuszczów trans i nasyconych tłuszczów zwierzęcych – to potężne narzędzie w utrzymaniu zdrowia naszych naczyń krwionośnych. Połącz te zasady żywieniowe z regularnym ruchem, unikaj palenia, a Twoje ciało Ci podziękuje!