Trądzik: Co Musisz Wiedzieć, By Go Pokonać?

Prawie każda nastolatka przeżywa trudne chwile z powodu pryszczy, choć u wielu pojawia się ich zaledwie kilka. Jednak dla 20-25% młodych ludzi trądzik staje się wieloletnią zmorą. To nie są zwykłe wypryski! Skóra dotknięta trądzikiem – na twarzy, szyi, plecach i ramionach – pokryta jest małymi białymi ropnymi krostkami, czarnymi zaskórnikami (wągrami), twardymi grudkami (papulami), bolesnymi czerwonymi guzkami, a nawet większymi ropnymi obrzękami. Ten ostatni rodzaj, zwany trądzikiem torbielowatym, może pozostawiać trwałe blizny w postaci wgłębień.

Kogo dotyka problem trądziku?

Pierwsze objawy trądziku zwykle pojawiają się w okresie dojrzewania. Chłopcy, jak się wydaje, są na niego nieco bardziej narażeni. Skłonność do wyprysków niekoniecznie jest dziedziczna, choć ryzyko może być większe, jeśli Twoi rodzice mieli problemy z cerą w młodości. Trądzik ma różne stopnie nasilenia – od ledwo zauważalnych zmian po ostry stan zapalny. Mówi się, że łagodna forma zwykle mija w ciągu czterech lat, ale nierzadko dolegliwość ta trwa 12-14 lat i ustępuje około 25. roku życia. Niestety, znane są przypadki, gdy trądzik dokucza aż do trzydziestki, a czasem problemy z cerą kończą się dopiero po czterdziestce.

Mity i fakty o trądziku

Wokół przyczyn trądziku narosło wiele mitów. Jeden z najpopularniejszych głosi, że pryszcze są wynikiem złej diety, brudu lub obu tych czynników naraz. To nieprawda! Specjalistyczne badania jednoznacznie wskazują, że tłuste i smażone jedzenie oraz czekolada nie powodują trądziku. Z drugiej strony, zdrowa, zbilansowana dieta zawsze korzystnie wpływa na ogólną kondycję skóry. Pryszcze nie powstają też z powodu brudu czy braku higieny. Kolor czarnych zaskórników (wągrów) wynika z pigmentu wydzielanego przez komórki blokujące mieszek włosowy. Co ciekawe, osoby z trądzikiem często myją twarz znacznie częściej niż te, które nie mają problemów z cerą.

Czynniki ryzyka – co może nasilać trądzik?

Jeśli masz skłonność do trądziku, warto wiedzieć, co może prowokować powstawanie wyprysków:

• Obfite pocenie się i wilgotny klimat mogą sprzyjać pojawianiu się pryszczy.
• Wypryski często nasilają się przed miesiączką – najprawdopodobniej jest to wynik zmienionej aktywności hormonalnej.
• Ciąża może przerwać przebieg trądziku. U niektórych kobiet w czasie ciąży pryszcze całkowicie znikają, ale pojawiają się ponownie po porodzie. Bywa też odwrotnie – po zajściu w ciążę wyprysków jest jeszcze więcej lub pojawiają się na nowo, mimo że przed ciążą trądzik już ustąpił.
• Trądzik mogą nasilać niektóre leki, na przykład kortykosteroidy lub leki przeciwpadaczkowe. Niektóre kobiety skarżą się, że pryszcze pojawiają się od tabletek antykoncepcyjnych.
• Wszystko, co nakładasz na skórę – kosmetyki kolorowe, kremy – może sprzyjać powstawaniu wyprysków. Skonsultuj się z lekarzem lub kosmetologiem, jak dobrać odpowiednie dla Twojej cery produkty do pielęgnacji twarzy i ciała oraz kosmetyki.
• Mimo związku trądziku z hormonami płciowymi, aktywność seksualna lub jej brak nie mają wpływu na powstawanie pryszczy.

  Przyczyny trądziku – dlaczego powstaje?

Dermatolodzy wiążą przyczyny trądziku z hormonem płciowym – testosteronem, którego poziom znacznie wzrasta w okresie dojrzewania. Pryszcze i krostki ropne pojawiają się z powodu zaburzonej pracy gruczołów łojowych. Z pewnych przyczyn gruczoły te stają się nadwrażliwe na normalnie podwyższony poziom testosteronu. Wydzielają znacznie więcej i bardziej lepkiego łoju niż zwykle, który zatyka mieszki włosowe i sprzyja namnażaniu się bakterii naturalnie bytujących na skórze. Wynikiem interakcji gęstego łoju i bakterii jest stan zapalny oraz czerwone, ropne wypryski. Pamiętaj, wyciskanie pryszczy może prowadzić do powstawania trwałych blizn! Inną możliwą przyczyną są komórki zatykające mieszek włosowy, których gromadzi się tam zbyt wiele. W przypadku trądziku zlepiają się one i zamiast naturalnie złuszczać, blokują ujście mieszka, uniemożliwiając wydostanie się łoju na powierzchnię. Nagromadzony łój twardnieje, tworząc białe lub czarne zaskórniki.

Leczenie trądziku – jest nadzieja!

Dobra wiadomość dla osób zmagających się z trądzikiem: powstaje coraz więcej skutecznych środków, które pozwalają złagodzić przebieg tej dolegliwości. Wybór jest szeroki – od preparatów dostępnych w drogeriach i aptekach bez recepty po silnie działające leki stosowane pod kontrolą lekarza.

Jak leczyć trądzik w domu?

Jeśli forma trądziku jest łagodna, można ją leczyć kremem lub lotionem z nadtlenkiem benzoilu, dostępnymi bez recepty. Aby preparaty te działały skuteczniej, należy je nakładać na całą powierzchnię skóry dotkniętą zmianami, a nie tylko na pojedyncze wypryski. Jeśli nie widać od razu oczekiwanych rezultatów, kurację należy kontynuować co najmniej przez dwa tygodnie. Wiele środków na trądzik wymaga stosowania przez minimum dwa miesiące, aby odczuć realną poprawę. Promienie słoneczne pomagają w około 60% przypadków łagodnego trądziku. Z tego powodu wiele osób zauważa poprawę cery podczas wakacji w ciepłym klimacie. Zamiast kąpieli słonecznych stosuje się też terapię promieniami UV, jednak tę metodę stopniowo wypierają nowsze, skuteczniejsze sposoby leczenia.

Usuwanie blizn potrądzikowych

Niestety, trądzik może pozostawić na skórze nieestetyczne blizny i wgłębienia. W ich niwelowaniu pomaga chirurgia estetyczna i zabiegi laserowe.

• Dermabrazja – to jedna z metod, polegająca na mechanicznym „zeszlifowaniu” wierzchniej warstwy skóry uszkodzonej przez blizny. Jest to procedura dość inwazyjna i nie zawsze skuteczna.
• Blizny potrądzikowe usuwa się również laserem. Podczas jednej sesji można skorygować powierzchnię całej twarzy. Laser usuwa bardzo cienką warstwę skóry, wyrównując blizny, a rezultaty są zazwyczaj bardzo dobre. Metoda ta jest mniej efektywna w leczeniu głębszych wgłębień, ale również przynosi poprawę.
• Jedną z metod chirurgii estetycznej są także iniekcje kolagenu, jednak efekty tego leczenia nie są trwałe i nie nadaje się ono do wszystkich rodzajów blizn.

Jak sobie pomóc? Codzienna pielęgnacja

• Codziennie dwa razy oczyszczaj twarz odpowiednim dla Ciebie preparatem, przed snem koniecznie zmyj makijaż. Nie ma potrzeby częstszego mycia skóry.
• Preparaty przeciwtrądzikowe nakładaj na całą skórę objętą zmianami, a nie tylko na pojedyncze pryszcze.
• Używaj nietłustych kosmetyków kolorowych. Z drugiej strony, niekoniecznie potrzebujesz kosmetyków leczniczych czy hipoalergicznych, jeśli nie masz takich zaleceń.
• Jeśli preparaty na trądzik nadmiernie wysuszają skórę, stosuj lekki krem nawilżający przeznaczony dla cery tłustej lub mieszanej.
• Trądzik nie jest zaraźliwy, więc nie ma ryzyka korzystania z gąbki czy ręcznika osoby z trądzikiem. Jednak ze względów higienicznych zawsze lepiej, by każdy używał własnych przyborów.
• NIE WYCISKAJ PRYSZCZY! Może to prowadzić do powstawania blizn i nadkażeń.
• Unikaj zasłaniania twarzy włosami, zwłaszcza jeśli mają tendencję do przetłuszczania się. Generalnie, staraj się jak najmniej dotykać skóry twarzy.

Pomoc lekarza – kiedy jej szukać?

Jeśli środki dostępne bez recepty nie pomagają lub jeśli dolegliwość się nasila, kolejnym etapem powinno być leczenie miejscowymi antybiotykami przepisanymi przez lekarza. Leki te zmniejszają ilość bakterii na powierzchni skóry i łagodzą stan zapalny. Antybiotyki doustne działają na podobnej zasadzie. Silniejszym preparatem jest tretynoina, pochodna witaminy A. Hamuje ona aktywność gruczołów łojowych, a jednocześnie likwiduje zaskórniki i oczyszcza zatkane pory. W cięższych przypadkach, gdy inne środki nie pomagają, przepisuje się leczenie izotretynoiną – również syntetyczną pochodną witaminy A. Są to niezwykle skuteczne leki, jednak ich stosowanie wiąże się ze sporym ryzykiem skutków ubocznych – często skóra zaczyna czerwienić się i łuszczyć. Izotretynoiny pod żadnym pozorem nie mogą stosować kobiety w ciąży! (Stosowana w ciąży izotretynoina może być przyczyną wad wrodzonych u dziecka. Przed podjęciem decyzji o leczeniu tymi lekami, koniecznie musisz zrozumieć związane z tym ryzyko).

Czas leczy rany (i trądzik!)

Trądzik jest jedną z tych dolegliwości skórnych, które często ustępują samoistnie – nierzadko wszystkie wypryski nagle znikają i problem nie powraca. Jednak na takie samoistne wyleczenie czasem trzeba czekać bardzo długo. Leczenie jest potrzebne, aby złagodzić przebieg choroby i chronić skórę przed trwałymi uszkodzeniami, takimi jak blizny.